Presepi viventi piu belli, czyli najsłynniejsze włoskie żywe szopki

 

 

Tradycja presepi viventi

Presepe vivente, czyli żywa szopka to jeden z kluczowych symboli włoskiego Bożego Narodzenia. Trudno się też temu dziwić, skoro owa tradycja narodziła się właśnie we Włoszech, w 1223 roku, gdy to pierwszą szopkę pokazał mieszkańcom Greccio sam święty Franciszek z Asyżu. O ile w Polsce bożenarodzeniowe szopki, nawet jeśli z udziałem żywych postaci, są jednak zwykle dość statyczne, we Włoszech to cały spektakl z bogatą scenografią  (nieraz buduje się wręcz całe mini-miasteczka odzwierciedlające realia Betlejem, także inscenizacja obejmuje znacznie więcej niż tylko szopę ze żłobkiem) i rzeszami aktorów (często odbywają się w niewielkich miejscowościach i  występuje w nich większość jej mieszkańców). Wejście do takiego 'Betlejem' jest coraz częściej płatne (mnie się udało kilka lat temu wziąć udział w darmowej w apulijskiej Acquaviva delle Fonti i materiały z tejże presepe zdobią tę część notki),  ale za to czeka nas dłuższy spacer w atmosferze sprawiającej, że faktycznie można się poczuć jak te ponad dwa tysiące lat temu.

 

Obszerną listę miasteczek (głównie włoskich ale nie tylko!) w których organizowane są presepi viventi znaleźć można na włoskiej Wikipedii.

Ja wymienię tutaj tylko kilka najciekawszych - bądź to ze względu na ich miejsce bądź rozmach (lub jedno i drugie:D) 

 

Najsłynniejsze presepi viventi

 

 Greccio (Lazio)

 

Nie mogłabym rozpocząć tego mini przeglądu od innego miejsca, skoro już  napisałam, że to tu zaczęło się to to wszystko. Legenda głosi, że po podróży do Palestyny św. Franciszek chciał odtworzyć atmosferę narodzin Jezusa także w Italii, a położone na górzystym terenie wśród skał Greccio bardzo przypomniało mu Betlejem. Rozpoczęta 24 grudnia 1223 o północy tradycja kontynuowana jest do dziś.

Kiedy? Zwykle pomiędzy okolicami Immacolaty a Trzech Króli, czyli w wybranych datach od początku grudnia do początku stycznia (w sezonie 2023/24 będą to: 8, 24, 26, 28 i 30 grudnia oraz 5-7 stycznia). Dokładne info znaleźć można na oficjalnej stronie organizatora.

 

 

  Pietrelcina (Campania)

 

W porównaniu z kilkusetletnią tradycją Greccio historia szopki z Pietrelciny może wydawać się mało imponująca, bowiem rozpoczęła się dopiero w 1987 roku.  Jednak tu liczy się miejsce, bowiem Pietrelcina to miejsce narodzin Ojca Pio i okazja do urządzenia pierwszego presepe vivente w tej miejscowości stało się stulecie urodzin tego niezmiernie popularnego świętego. Jej sukces zachęcił organizatorów do kolejnych edycji, a popularność kolejnych szopek  (organizowanych z coraz większym rozmachem) tylko rośnie. 

Kiedy? Zwykle w ostatnim tygodniu grudnia, czyli między Natale a Nowym Rokiem (w sezonie 2023 będą to: 27, 28 i 29  grudnia). Wstęp jest płatny, kosztuje 3 euro,  bilety nabyć można online na oficjalnej stronie organizatora.

Matera (Basilicata)

 

Św Franciszek uznał, że Greccio przypomina ziemię świętą, bo zapewne nie był w Materze:P  Wiedzą to za to dobrze współcześni filmowcy, którzy z upodobaniem kręcą tu filmy biblijne (z Pasją Gibsona na czele). Tradycja presepe vivente nie jest długa (w tym roku będzie XIII edycja) ale lokalizacja i rozmach robią swoje - organizatorzy zapowiadają np. że edycja 2023. zatytułowana 'IL PRESEPE D’ITALIA: PANE E PACE', będzie obejmowała 4-kilometrową trasę (od sasso barisano do sasso caveoso) i weźmie w niej udział ponad 200 aktorów, w tym z trup teatralnych z całych Włoch!

Kiedy? Zwykle pomiędzy Immacolatą a Trzech Króli, w wybranych datach od początku grudnia do początku stycznia (w sezonie 2023 będą to: 8-10, 16-17, 29-30 grudnia oraz 5-6 stycznia). Wstęp jest płatny, kosztuje 11 euro (5 euro bilet ulgowy),  dokładne info znaleźć można na oficjalnej stronie organizatora.

 Custonaci (Sycylia)

 

Najsłynniejsza sycylijska presepe vivente wywodzi się z przedstawień z lat siedemdziesiątych odbywających się w pobliskim Sanktuarium Madonny z Custonaci.W trakcie jednego z nich aktorzy opuścili teren sanktuarium i udali się w kierunku Jaskini Mangiapane. Pomysł spodobał się i co roku dodawano do niego nowe elementy, by dojść do wydarzenia które, poza odtworzeniem narodzin Jezusa, jest także personifikacją szopki rolniczej, odzwierciedlając wiernie to tradycyjne sycylijskie rzemiosło na przestrzeni wieków.

Kiedy? Zwykle pod koniec grudnia i początkiem stycznia (w sezonie 2023/24 będą to: 25-28 grudnia oraz 5-7 stycznia). Wstęp jest biletowany. 

 

 

  Tricase (Apulia)

 

 

Także najsłynniejsza apulijska, odbywająca się na rozświetlonych tysiącami lampionów stokach Monte Orco, presepe vivente opiera się na odtworzeniu lokalnych, salentyńskich w tym przypadku,  tradycji rzemieślnicznych.

 

Kiedy? Zwykle pod koniec grudnia i początkiem stycznia (w sezonie 2023/24 będą to: 25-26, 28 i 30 grudnia oraz 1, 3 i 5-6 stycznia). Wstęp darmowy, więcej info na oficjalnej stronie organizatora.

 

 Dogliani (Piemont)

 

 

W piemockim Dogliani w presepe zaangażowanych jest zwykle ponad 300 osób, czyli prawie wszyscy mieszkańcy tej niewielkiej miejscowości  W odróżnieniu od większości miejsc - wykorzystujących naturalne formy skalne - tłem szopki w Dogliani jest lokalny zamek. 

 

Kiedy? Zwykle w okolicach samej Wigilii (w sezonie 2023 będzie to: 22 i 24 grudnia). Wstęp darmowy, więcej info na oficjalnej stronie organizatora.

Genga (Marche)

 

 

Jeśli presepe w Greccio jest najstarsze to to w Gendze ma opinię największego we Włoszech. Imponująca scenografia wykorzystuje  m.in słynne krasowe jaskinie Frasassi, w a spektaklach bierze udział ponad 300 artystów. Nestety w sezonie 2023 z powodu, jak głosi oficjalny komunikat, 'rosnących ograniczeń w planach bezpieczeństwa' presepe w Gendze nie będzie.

 

Kiedy? Zwykle w okolicach świąt, wstęp jest biletowany. Dokładne info znaleźć można na oficjalnej stronie organizatora.